Het vertrouwen van de overheid in de kennis, kunde en integriteit van de zorgsector en haar bestuurders blijkt
echter een dun laagje chroom. Glimmend, maar niet van grote waarde en bovendien nu al onderhevig aan
‘roest’. In de naweeën van de pandemie zijn er niet minder dan tien vormen van wet- en regelgeving in de
maak om de zorgbestuurder ‘op het rechte pad te houden’. Het is goed misbruik van zorggelden tegen te gaan,
maar het is de vraag of daar de Wtza, Aanpassingswet Wtza, Uitvoeringsbesluit Wtza, Wibz, Wbsrz, Wet
bevorderen contracteren, uitbreiding van de WNT, maatregelen rond het pgb, de Jeugdwet en het Wmo-
toezicht voor nodig zijn. Bovendien valt te betwijfelen of zorgaanbieders straks door de bomen het bos nog
zien en überhaupt aan besturen blijven toekomen. Goed bestuur laat zich lastig vatten in harde regels en
afvinklijstjes. Zorgbestuurders zetten in op professionalisering en zelfregulering. Zij vragen aandacht voor de
normen en bijbehorende aanspreekcultuur die ze de afgelopen jaren met elkaar in het veld hebben ontwikkeld.
Geen extra regeldruk op de plekken waar het goed gaat. De overheid neigt naar het schieten met een kanon op
een mug. Zij wil ‘de zorgcowboys’ terecht de pas afsnijden, maar sleurt in haar regelijver een hele
beroepsgroep zorgbestuurders mee, die zij bovendien in een kwaad daglicht stelt. Ook niet onbelangrijk: deze
golf aan regels is moeilijk te verenigen met de breed gedragen wens om administratieve lasten en regeldruk te
verminderen.

De IGJ en NZa, zorgcontroleurs van de overheid, doen er overigens nog een schepje bovenop. Zij lanceerden
onlangs het Kader goed bestuur. Vertrouwen is hun uitgangspunt. Toch is het kader volgens de IGJ nodig
‘want we kennen allemaal de voorbeelden van cowboys in de zorg, faillissementen en andere tekortkomingen’.
De NZa ziet ‘een gebrek aan professionalisering van bestuur’ en de coronacrisis maakt het er niet beter op.
Hoezo ‘van dik hout zaagt men planken’?

Zorggeld besteden aan zorg en het maatschappelijk belang vooropstellen is al vastgelegd in de
Governancecode Zorg. Extra wetgeving en kaders zijn dus overbodig. Als alternatief voor het Wetsvoorstel
Integere bedrijfsvoering zorgaanbieders en de uitbreiding van de WNT kan de Governancecode Zorg als
gedragscode worden aangewezen in de wet, zodat de veldnormen voor het hele zorgdomein gelden. Dit biedt
ruimte aan zelfregulering waarbij de reikwijdte wordt verruimd naar nu ongebonden partijen. Door toetsing
van redelijk algemene normen in een Ondernemingskamer en een Governancecommissie van het
Scheidsgerecht gezondheidszorg, is er ruimte voor het creëren van jurisprudentie, kan maatwerk worden
geboden en is er plaats voor verschuivende opvattingen.

De Governancecode Zorg wordt momenteel geëvalueerd. Evenals het programma Goed Toezicht en de
accreditatiesystematiek van de NVZD. De zorgbestuurders nodigen de overheid uit de door hen ingezette
zelfregulering eerst tot wasdom te laten komen voordat zij inzet op meer overheidsregulering. Erop te
vertrouwen dat de door hen ontwikkelde zelfregulering wel eens sterker en dwingender kan zijn dan de
complexe, demotiverende, elkaar overlappende en weinig samenhangende overheidsmaatregelen. Zij roepen
op de positieve corona-vibe nog even vast te houden.

Lees meer over dit onderwerp in het interview met Rutger Jan van der Gaag, vandaag in het FD: "Zorgbestuurders gruwen van aangekondigd verscherpt toezicht"